حتما وقتی به شما گفته شد که خودتان یا یکی از

 عزیزانتان مبتلا به بیماری ام اس هستید ,  شدیدا

 یکه خوردید. در چنین شرایطی معمولا قبل از هر

 چیزی بدنبال پاسخ دادن به این سوال هستیم که با این

 بیماری چه کارهایی می توان کرد؟ اولین اقدامی که

 اکثر خانواده ها پس از آگاهی از ابتلای یکی از

 عزیزان می کنند غالبا مخفی نگه داشتن مسئله از

 کلیه آشنایان و حتی گاهی خود بیمار است و به دنبال

 آن فشار های روحی فراوانی که بعلت این مخفی

 کاریها برای بیمار پیش می آید چنان اثر مخربی بر

 بیماری می گذارد که حتی گاهی اثر مفید داروهای

 تجویز شده را هم خنثی می کند. شاید بهتر باشد

 بعنوان یک بیمار ام اس تصمیم بگیرید بجای وحشت

 و گریز از مشکلی که پیش آمده , آنرا بهتر بشناسیم

 و ببینیم چگونه می توان با کمترین مشکل با ام اس

 کنار آمد و یک زندگی طبیعی داشت. نوشته حاضر

 با همین هدف و به منظور کمک به کلیه بیماران ام

 اس کشور تهیه شده است و در ان با چنین مطالبی

آشنا خواهید شد.

 
-1 ام اس چیست؟

-2 چه اشخاصی ام اس می گیرند؟

-3 انواع ام اس .

-4 علائم و مشکلات شایع در ام اس.

-5 چگونه می توان با ام اس زندگی کرد؟

-6 رژیم غذایی مناسب در ام اس.

-7  شیوه های حمایتی برای بیماری ام اس

-8 تشخیص ام اس

 
-9 درمان ام اس

-10 اطلاعات جدید در مورد ام اس.

 
باید به یاد داشته باشید که با وجود تلاشهای بسیار

 محققان, هنوز درمانی برای علاج کامل ام اس کشف

نشده و از درمان های موجود فقط برای تخفیف

 عوارض جانبی بیماری و یا بعنوان مسکن استفاده

 می شود. اما نباید نا امید بشویم چون از طرفی با

 پیشرفتهای سریع در عرصه های علمی به نظر می

 رسد با شناخت کامل بیماری و در مان قطعی آن

 فاصله چندانی نداشته باشیم و از طرف دیگر با

 آگاهی از شیوه های حمایتی موجود , خصوصا

 مشورت با یک پزشک و نیز فیزیوتراپیست حاذق و

 دلسوز , می توان خود را از لحاظ سلامت بدنی به

 حدی نزدیک به سایر افراد جامعه رساند.

 
ام اس چیست ؟

 
به یک شهر بزرگ فکر کنید: در این شهر خالی ما,

 آدمهای زیادی زندگی می کنند که هر کدام وظیفه ای

 را انجام می دهند , یکی لباس مردم را تامین می

 کند, دیگری عرضه کننده مواد غذایی است و سومین

 نفر هم جزو نیروهای انتظامی است و امنیت مردم

شهر ما را برقرار می سازد. هیچ فکر کرده اید بدن

 هر یک از ما چقدر به همین شهر شباهت دارد ؟

 هریک از سلولهایی که بدن ما را می سازد به مثابه

 یکی از شهروندان شهر خالی  ما است که وظیفه

 مشخصی دارد, مثلا سلولهای پوست لباس بدن را

 تامین می کنندو گلبولهای قرمز خون مواد غذایی و

 گلبولهای سفید خون امنیت آن را . بله این ماموران

 انتظامی بدن ما, بصورت مداوم در خیابان هاو

 کوچه های آن یعنی رگهای خونی و فواصل کوچک

 بین سلولی می گردند تا هر گونه عامل بیگانه ( مثلا چند میکروب) را شناسایی کرده و از بین ببرند. مثل اینکه یک چیز مهم فراموش شد! نیروگاه برق و سیم کشی برق این شهر چیزی نیست جز سیستم اعصاب مرکزی و رشته های عصبی , سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز و نخاع می باشد و به کمک  رشته های ظریف اعصاب که تمام اجزا» بدن را به مغز و نخاع ارتباط می دهند, در واقع سیم کشی ارتباطی بدن ماست. درون این سیم کشی ها هم جریان برق جاری است البته با شدتی بسیار ضعیف تر از آنکه ما را دچار برق گرفتگی کند!! با هم به ساختمان یکی از این رشته های عصب نگاه کنیم:  همان طوریکه در شکل می بینیم رشته عصبی درست مانند یک سیم برق بوسیله یک ماده پوششی محافظت می شود . این ماده پوششی سوسیس مانند که میلین نام دارد فقط یک عایق یا حفاظ برای خود رشته نیست بلکه کمک می کند پیام الکتریکی با سرعتی چندین برابر منتقل شود و به زودی می بینیم که همین میلین یکی از بازیگران اصلی قصه ماست. برمیگردیم به نیروهای انتظامی یا همان سیستم ایمنی بدن : سلولهای مختلف این سیستم مانند کارمندانی وظیفه شناس , دائما و با دقتی بسیار زیاد در حال انجام وظیفه اند, ولی هر کارمند وظیفه شناس ممکن است گاهی اشتباه کند. در بدن ما وقتی که به دلایلی ( که هنوز کاملا مشخص نشده) گلبو لهای سفید اشتباها به میلین بجای یک عامل بیگانه حمله کردند, بیماری ام اس آغاز شد. و هر بار که این گلبولها به رشته های اعصاب مربوط به یکی از اندامهای بدنمان حمله می کنند, آن اندام دچار مشکل خواهد شد. مثلا زمانی ممکن است در راه رفتن ,  دیدن یا حفظ تعادل دچار مشکل  شویم . 
انواع ام اس
شاید بتوان گفت دو بیمار ام اس را نمی توان یافت که چگونگی شروع و ادامه بیماریشان شبیه هم باشد. اما یک پزشک آموخته است که بیماری ام اس را به چهار دسته تقسیم کند که هر کدام از بیماران را می توان در یکی از آنها طبقه بندی کرد:
الف- ام اس خوش خیم (MS Benign  ) در این نوع فقط تعداد کمی حمله رخ می دهد که این حملات معمولا با بهبودی کامل همراه اند . این نوع در طی زمان بدتر نمی شود و معمولا موجب هیچ ناتوانی ماندگاری نخواهد شد. فردی را که ده تا پانزده سال پس از آغاز بیماریش علائم اندکی دارد , باید جز این گروه به شمار آورد . بهر حال گاه گاهی پس از گشت سالیان دراز ممکن است ام اس فعال شده و ناتوانی فرد افزایش یابد.
ب- نوع عود کننده و فروکش یابنده ( MS Remitting Relapsing  ) اکثر مبتلا یان , بیماریشان را با همین نوع آغاز می کنند. به این ترتیب که در آنها هر حمله بیماری , یک دوره آرام (فروکش) در پی دارد که بیماران در این دوره آرامش مشکل چندانی ندارند. حمله ها معمولا غیر قابل پیش بینی اند و در طی آنها ممکن است مشکلات قبلی مجددا تکرار شود. هر حمله ممکن است برای ساعتها , روزها , هفته ها و حتی ماهها طول بکشد و می توان بسیار خفیف یا شدید باشد, در حدی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد.
ج- نوع پیشرونده ثانویه                                                                                      (MS Progressive Seconbary  )   این دسته را می توان ادامه نوع قبلی دانست. یعنی پس از چندین سال حمله و آرامش , بیماری به حدی می رسد که بدون وجود دوره های واضحی از حمله یا آرامش , با گذشت زمان رفته رفته ضعیفتر می شود . زمانی که لازم است تا شخص به این حد برسد متفاوت است اما طبق آمارهای بین المللی معمولا بین پانزده تا بیست سال طول می کشد.
د- نوع پیشرونده اولیه(Progressive Primary   ) در این نوع , بیماران هرگز حالتهای عود یا فروکش را ندارند و از همان حالت ممکن است هر زمانی متوقف شود یا همچنان بدتر شود. و مهمترین عاملی که تعیین می کند سیر بیماران خوش خیم یا پیشرونده باشد تا حد زیادی منوط به خواست خودمان است.
علائم و مشکلات شایع در ام اس
گفتیم تظاهرات و سیر بیماری ام اس از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. ممکن است علامتی که مهمترین مشکل یک بیمار است اصلا در شما ایجاد نشده باشد یا بالعکس.
در این نوشتار با هم شایعترین مشکلاتی را که ممکن است طی دوره بیماری برایمان پیش آید را, مرور می کنیم . چشم ها معمولا اولین و شایعترین اعضای در گیر می باشند. ممکن است شخصی به علت انحرف یک چشم دچار دوبینی شود, تاری دید در یک یا هر دو چشم نیز ممکن است رخ دهد . قدرت بینایی معمولا در اشخاصی که در گیری چشمی داشته اند, تا حدی کاهش می یابد . اندام ها( دست و پا) ممکن است دچار مشکلات حسی و حرکتی شوند. از مشکلات حسی احساس کرختی , به خواب رفتگی یا سوزن سوزن شدن و از مشکلات حرکتی ضعف در یک یا چند اندام, اشکال در راه رفتن و حرکات ارادی دیگر رامیتوان نام برد. گوش ها هم گاهی دچار مشکلاتی نظیر وزوز گوش , یا کاهش شنوایی می شوند. احساس نیاز مکرر به دفع ادرار و بالاخره کاهش میل و توانایی جنسی از مشکلاتی هستند که در دستگاه ادراری, تناسلی بیماران به وجود می آیند. از دست دادن تعادل هنگام راه رفتن خصوصا در تاریکی ممکن است به خاطر در گیری مخچه باشد. گاهی احساس وضعیت در بیماران ام اس مختل می شود یعنی هنگامی که چشم بیمار را می بندند نمی تواند موقعیت اندامهایش را بخوبی دریابد . غیر از اینها می توان به مواردی نظیر مشکل در تمرکز حواس و گاهی بی حواسی , اضطراب , افسردگی , احساس درد در ماهیچه ها, اشکال در سخن گفتن , اشکال در اجابت مزاج و اشکال در فرو دادن لقمه غذا اشاره کرد. یادآوری می شود , علائم و مشکلات مختلف بخاطر این است که سلولهای عصبی در بخشهای گوناگونی در مغز و نخاع در گیر می شوند. این تفاوت ها نه تنها بین دو بیمار مشاهده می شود, بلکه حتی ممکن است بارها و بارها بیایند و بروند . پس اگر یکی از توانائی هایمان را از دست دادیم نباید خیلی نگران شویم چرا که معمولا امری موقتی است و می توانیم به کمک درمان مناسب ناتوانی ها را به میزان زیادی از میان ببریم . گروهی از عوامل می توانند زمینه ساز ایجاد مشکلات جدید باشند, که از آنها می توان به گرما و رطوبت , ورزشهایی که حرارت بدن را بالا می برند , تب و مهمتر از همه اینها فشار روحی و عصبی که پزشکان به آن استرس روانی می گویند اشاره کنیم , پس چه بهتر که با یک برنامه ریزی ساده تا حد زیادی از این عوامل دوری کنیم.
ادامه دارد